Зун болохгүй байна, “Бороо чи ороосой” гээд дуулаад байж байтал зун ч ширүүхэн ирж, аадар бороо ч гэнэт, гэнэт асгаж байна даа. Ер нь энэ гэнэтийн их бороо манай эдийн засагт нөлөөлөх боломжтой юу? 

☔️ Жилээс жилд нэмэгдэх хур тунадас

Манай орны өнгөрсөн оны хур тунадасны дундаж хэмжээ 280.6 мм-т хүрснээр 2024 он 1940 оноос хойш тохиолдсон 6 дахь ахиу хур тунадастай жил болсон байдаг. Түүнчлэн Улаанбаатарын хур тунадасны хэмжээг жил бүрийн 5-8-р саруудын нийлбэрээр харвал, 2024 оных 2021 оны түвшнээс л гэхэд 41.5% нэмэгдэж сүүлийн 10 жилийн рекордыг тогтоосон байна. Харин аймгийн төвүүдэд орж байгаа дундаж хур тунадас Улаанбаатарынхаас тогтмол бага байдаг аж. 

💧 Ахиу орох тусам… 

Эквадорын хөдөөд хэт их хур тунадас орох нь орлого, ядууралд мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг буюу 1 удаагийн борооны “цочрол” нь хөдөө орон нутгийн өрхийн 1 хүнд ногдох орлогыг дунджаар 9% бууруулдаг гэнэ. Харин Улаанбаатарын эдийн засгийн бүтэц тус улсынхаас өөр боловч манайд ч ялгаагүй сөрөг нөлөөтэй буюу дэд бүтэц, хөдөлмөрийн бүтээмж гээд олон зүйлд нөлөөгөө нэвчүүлж байна. Тодруулбал,

• Бүтээмж🔻: Аадар борооны үеэр үйлдвэрлэлийн бүтээмж 10%-25% буурдаг аж. Манайд бол энэ дээр нэмээд төв гудамж ч үерлээд дэлгүүр хоршоо руу нь хүн орохгүй борлуулалт буурч, хаа сайгүй хальсан их уснаас нь болоод стресстэж, нэмээд энд тэндгүй түгжирдэг жамтай.
• Зардал🔺: Цаашлаад өнөө засаж ядаж байгаа зам нь борооны усанд идэгдэн эвдэрч, далан байхгүй үерт автах магадлалтай газруудаас нүүлгэн шилжүүлэлт хийх гээд төсвөөс гарах зардал ч нэмэгддэг. 2024 оны нийслэлийн төсвөөс л гэхэд ₮18.5 тэрбумыг үерээс сэргийлэхэд зарцуулахаар баталсан байдаг. 

Эцэст нь... Уг нь бол хур тунадасны хэмжээ нэмэгдэх нь ХАА-н салбарт сайн нөлөөтэй ч суурин газарт бол төсвийн зардлыг нэмэгдүүлж, дэд бүтцийн чанарт сөргөөр нөлөөлж байна. Гэхдээ ус зайлуулах хоолой, үерийн даланг тооцоотой хийсэн сэн бол зардал, хохирол ч бага тусах байсан биз ээ. Гэснээс үерийн асуудал орон сууцны үнэд ч нөлөөлж болдгийг ЭНД-ээс уншаарай.