Дэлхийн Банк Монголын гадаад худалдааны өрсөлдөх чадварын шинжилгээг хийжээ. Бидэнд ер нь өрсөлдөх чадвар байна уу? Алив нэг шинжээдэхье.  

Хамаарал өндөр, зардал өндөр

Гадаад худалдаа гээд яриад эхлэхээр экспортын төрөлжилт хязгаарлагдмал, түүхий эдээс хэт хамааралтай гээд ТОП асуудлууд сөхөгдөнө. Угаас өнгөрсөн онд нийт $15.2 тэрбумын экспорт хийсний 91.2%-ийг эрдэс баялгийн экспорт бүрдүүлж буй. Энэ нөхцөл байдал сүүлийн 20 жил дараалан үргэлжилснээр Монголын экспортын зах зээлд өрсөлдөх чадварыг бусад ижил төстэй улс орнуудтай харьцуулахад хязгаарлагдмал болгож байгаа.  

• Хаягдагсад: Түүхий эдээс хамааралтай байх тусам үнийн савлагаанаас үүдэн тогтворгүй байдал үүснэ. Ингээд ирэхээр уул уурхайн бус экспорт боомилогдож, өрсөлдөх чадвар нь алдагдаж буй. Нийт экспортын 10% хүрэхгүй хэсэг нь түүхий эдийн бус экспорт байна гэхээр… 😖  
• Логистик хоцрогдолтой: Сүүлийн жилүүдэд гадаад худалдааны үйл явцыг хөнгөвчлөх чиглэлээр тодорхой ахиц дэвшил гарсан хэдий ч хилийн боомтууд дээр баримт бичгийн болон хил нэвтрүүлэх шаардлагуудыг хангахад улам их хугацаа шаардагдаж байгаа нь хил дамнасан худалдааны үр ашгийг бууруулж байгаа аж.  

Тэгээд одоо яах ёстой юм бэ? 

Цахимж. ОУ-ын стандартыг бүрэн хангахгүй, дотоодод мөрдөгдөж буй стандартын хэрэгжилт сул байгаа нь экспортын потенциалыг бууруулж буй. Тиймээс цахим дэд бүтэц хязгаарлагдмал байдал, хууль эрх зүйн зохицуулалтын орчин сул байгааг засах замаар урт хугацаанд гадаад худалдаагаа төрөлжүүлэх боломжтой байгаа юм.  

Яамдууд анхаар!

Дэлхийн Банкнаас холбогдох яамдуудад гадаад худалдааны өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, экспортын төрөлжилтийг нэмэгдүүлэх хэд хэдэн зөвлөмж хүргэсэн аж. Зөвлөмжийн дагуу бол үндэсний блокчэйн дэд бүтцийг бий болгох, ОУ-д мөрдөгдөж буй дүрэм, журмуудтай нийцсэн хууль эрх зүйн зохицуулалтыг мөрдүүлэх хэрэгтэй байгаа юм. Заа тэгээд экспортын зах зээлд хүчтэй өрсөлдөгч болдоггүй юм аа гэхэд хөгжилтэй нь хөл нийлүүлж алхах хэрэгтэй байна даа.